Veelgestelde vragen

De gemeente Ouder-Amstel gaat op weg naar aardgasvrij. Hieronder vindt u de antwoorden op veelgestelde vragen over dit onderwerp. 

A. Op weg naar aardgasvrij
B. Samen met u naar aardgasvrij wonen
C. Planning
D. Hoe gaan we over op alternatieve aardgasvrije warmtenetten

A. Op weg naar aardgasvrij

1. Waarom moet Nederland aardgasvrij worden?  

Aardgas is een fossiele brandstof. Bij het verbranden van aardgas komt CO2 vrij. Sinds ongeveer 1850 stoten wij zoveel CO2 uit, dat de gemiddelde temperatuur op aarde op dit moment snel stijgt. Deze opwarming zorgt voor veranderingen in het klimaat. Deze veranderingen hebben grote gevolgen voor mensen, dieren en planten overal ter wereld. Maar liefst 95 procent van de 7,7 miljoen huishoudens in Nederland gebruikt aardgas voor verwarming, warm water en om op te koken. Al die woningen bij elkaar zorgen voor een flinke CO2-uitstoot: wel 13 procent van de totale Nederlandse uitstoot van broeikasgassen. Stoppen met het gebruik van aardgas zorgt dus voor een flinke afname van onze CO2-uitstoot. En hoe minder CO2 in de lucht, hoe beter dat is voor het klimaat.

Om de opwarming van de aarde tegen te gaan moeten we CO2 besparen. In het Parijs Klimaatakkoord zijn hierover afspraken gemaakt. Elk land onderzoekt hoe ze het makkelijkst en snelst CO2 kunnen besparen.

2. Welke sectoren stoten er naast de gebouwde omgeving broeikassen uit?

In 2019 werd 13% van de totale uitstoot van broeikasgassen in Nederland veroorzaakt door de gebouwde omgeving (woningen, scholen, bedrijven, buurthuizen, enz.). De andere sectoren die broeikasgassen uitstoten zijn de industrie (30%), elektriciteitsopwekking (23%), mobiliteit (19%) en landbouw (15%).
Bron: CBS.

3. Hoe groot is de opgave om van het aardgas af te gaan?

De energietransitie is een grote uitdaging waar we als heel Nederland voor staan. In het Klimaatakkoord is afgesproken om te CO2-uitstoot in 2030 met 49% te minderen vergeleken met 1990. In 2050 moet de uitstoot met 95% afgenomen zijn. Voor de gebouwde omgeving betekent dit dat we voor 2050 van volledig van het aardgas af moeten. Binnen de gebouwde omgeving vallen ruim 7 miljoen huizen en 1 miljoen gebouwen.

In de gemeente gebruikten we in 2019 in Ouder-Amstel: 7.537.450 m3 gas 
Bron: VNG.

4. Wordt nieuwbouw aardgasvrij?

Ja, alle nieuwe woningen worden aardgasvrij gebouwd.

5. Worden er proeven gedaan met aardgasvrij wonen?

Ja, door het hele land worden proeftuinen georganiseerd om te leren hoe we van het aardgas gaan. Meer informatie over deze proefwijken zijn te vinden op: aardgasvrijewijken.nl 

B. Samen met u naar aardgasvrij wonen

1. Kunt u als inwoner gedwongen worden van het aardgas af te gaan?

Nee, de gemeente zal u niet verplichten om over te stappen op een aardgasvrije oplossing. Uiteindelijk gaat iedereen in Nederland van het gas af. Het is niet de bedoeling dat mensen vanaf 2050 in de kou komen te zitten. Om dit te voorkomen wil de gemeente al vroeg beginnen en alle inwoners van de gemeente zo goed mogelijk helpen bij dit proces. Het Rijk kan later (richting 2050) wel via wetgeving verplichtingen op leggen. Hier zijn nu nog geen plannen voor.

2. Hoeveel invloed heeft u als inwoner op de keuze voor een nieuwe warmteoplossing?

De gemeente is als regisseur verantwoordelijk voor de overstap naar aardgasvrij wonen. De gemeente organiseert dit proces samen met verhuurders van huurwoningen, energieleveranciers, initiatieven uit de wijk, bewoners en andere partijen. Inwoners worden op die manier betrokken bij de mogelijke oplossingen voor hun wijk. Uiteindelijk mag iedere woningeigenaar zelf beslissen hoe en wanneer hij van het aardgas af gaat.

3. Hoe wordt u als inwoner betrokken in dit proces?

De gemeente vindt het belangrijk om u goed mee te nemen bij het opstellen van de visie. Daarvoor worden er dit jaar meerdere communicatiemomenten met inwoners (digitale enquête, twee informatieavonden en een inloopbijeenkomst) georganiseerd. Bij al deze momenten bent u in de gelegenheid om uw vragen te stellen en reacties te geven. Alle meningen, wensen en zorgen van de bijeenkomsten verwerken wij in de visie. De visie moet in december 2021 klaar zijn en door de gemeenteraad worden vastgesteld. 

De visie laat zien voor welke wijken we welke kansrijke alternatieven voor aardgas zien. Er wordt nog geen keuze gemaakt welk alternatief in welke wijk komt. Dat gebeurt later in de wijkuitvoeringsplannen. Vanaf 2022 beginnen we daarmee. Bewoners spelen een grote rol bij deze keuzes. Het is immers uw woning. We zullen daarom vanaf 2022 meer specifiek per wijk/ buurt gaan communiceren en in gesprek gaan, met bewoners, organisaties en bedrijven. En als voor buurten dezelfde maatregelen nuttig zijn, zullen we per maatregel specifieke acties (denk aan inkoopacties, maar ook voorlichting enzovoorts) en gesprekken organiseren. We kunnen dus steeds gerichter aan de slag.

4. Wat wordt gedaan met de resultaten van het bewonersonderzoek? 

De resultaten van het bewonersonderzoek zijn voor de gemeente een bron van informatie. Het onderzoek is niet representatief, maar geeft wel een indruk van wat er leeft en speelt in de gemeente ten aanzien van aardgasvrij wonen. Het geeft de gemeente inzicht hoe bekent het thema is, of mensen al bezig zijn met het energiezuiniger maken van hun woning/gebouw en op welke onderwerpen vragen en zorgen zijn. De uitkomsten worden gebruikt om de communicatie van de gemeente over dit onderwerp verder invulling te geven. 

5. Is er voldoende draagvlak onder de inwoners?

Dat is op dit moment nog niet bekend. Draagvlak onder inwoners is iets wat moet groeien. Daar is tijd voor nodig. Wel zien we dat er veel vragen zijn. De gemeente zet zich op dit moment vooral in om het onderwerp bekender te maken, het uitleggen waarom dit nodig is en het organiseren van activiteiten om inwoners te helpen. Bijvoorbeeld door het inzetten van energiecoaches en bespaaracties. 

6. Is een burgerberaad onderdeel van het proces?  

Nee, een burgerberaad is op dit moment geen onderdeel van het participatieproces. Tijdens het maken van de wijkuitvoeringsplannen worden afspraken gemaakt met woningeigenaren, huurders en verhuurders om te bepalen hoe de wijk het beste van het aardgas kan. Op welke manier dat straks gebeurt, is nog niet bepaald.

7. Met wie werkt de gemeente samen in het opstellen van de visie? 

We werken samen met veel verschillende partijen: de omliggende gemeenten woningbouwcorporaties, netbeheerders en bijvoorbeeld met het Regionale Energieloket. Met de regio werken we aan de afstemming over grote bovenregionale warmtebronnen.

8. Hoe worden particuliere verhuurders betrokken?

Tijdens het maken van de wijkuitvoeringsplannen worden afspraken gemaakt met woningeigenaren, huurders en verhuurders om te bepalen hoe de wijk het beste van het aardgas kan.

9. Hoe worden VvE's betrokken?

Tijdens het maken van de wijkuitvoeringsplannen worden afspraken gemaakt met woningeigenaren, huurders en verhuurders om te bepalen hoe de wijk het beste van het aardgas kan.
Bekijk de informatiepagina voor VvE's van het Regionaal Energieloket.  

10. Hoe worden bedrijven betrokken?

Niet alleen huizen worden aardgasvrij, maar ook bedrijven en industrie. Grotere bedrijven (industrie, maar bijvoorbeeld ook de glastuinbouw) volgen daarbij een eigen route volgens het klimaatakkoord. Dat betekent dat we ook met bedrijven in gesprek gaan. Bedrijven die in de woonwijken liggen, worden als deel van die wijk betrokken. De bedrijventerreinen vormen hun eigen gebied en krijgen hun eigen aanpak in het vervolgtraject. 

11. Wat doet de gemeente verder aan duurzame energie?

Er lopen verschillende initiatieven in de gemeente. Binnen de gemeente Ouder-Amstel kan gebruikt worden gemaakt van de adviezen van het Regionaal Energieloket. Er worden webinars en groepsinkopen georganiseerd en er zijn energiecoaches beschikbaar om adviezen te geven.

12. Wat kan ik nu al doen? 

Het belangrijkste is dat u zoveel mogelijk energie bespaart. Zo kunt u zorgen dat u nu al minder gas nodig heeft voor verwarming door te isoleren. Welk alternatief voor aardgas er in uw wijk ook komt, een beter geïsoleerde (en geventileerde) woning bespaart al snel geld en is ook meestal comfortabeler en gezonder. Als huiseigenaar kunt u maatregelen nemen door uw dak, vloer en muren te isoleren, HR+++ glas in uw ramen te zetten en zonnepanelen te installeren. 

U kunt op veel verschillende manieren advies krijgen over wat bij uw huis past. Het Energieloket Ouder-Amstel kan u helpen met informatie. Er is veel informatie te vinden op de website van het Regionaal Energieloket. 

Ook kunt u kleinere energiesparingsmaatregelen nemen zoals het plaatsen van tochtstrips of het aanbrengen van radiatorfolie. Als u dat wilt kunnen onze energiecoaches u hierover gratis adviseren. Een energiecoach is een deskundige vrijwilliger die de inwoners van Ouder-Amstel tips geeft over energiebesparing in een één-op-één gesprek aan huis. De energiecoach maakt u wegwijs in allerlei energie-gerelateerde vraagstukken. U kunt gratis en vrijblijvend een afspraak maken met één van onze energiecoaches via onze website.

13. Is het verstandig om nu al over te stappen op een alternatieve warmtebron?

Dit hangt af van uw situatie. Het is altijd goed om te onderzoeken of er alternatieven zijn voor uw woning. Vaak kunt u nu nog de cv-ketel ‘gewoon’ vervangen, al dan niet door een hybride-cv ketel (een combinatie tussen een cv-ketel en een warmtepomp). Soms is een warmtepomp wél al een geschikt alternatief. Dat hangt vooral van uw woning af.

Het belangrijkste is dat u ervoor zorgt dat u energie bespaart. Zo kunt u zorgen dat u nu al minder gas nodig heeft voor verwarming door te isoleren. Ook kunt u als uw gasfornuis aan vervanging toe is alvast gaan koken op inductie. Het is comfortabel en veilig. 

U kunt meer informatie vinden op RegionaalEnergieloket.nl en op MilieuCentraal.nl. 

14. Hoeveel gaat het kosten om op een alternatieve warmtebron over te stappen?

De kosten zijn sterk afhankelijk van uw situatie. Het maakt verschil of uw huis goed is geïsoleerd of niet. Ook maakt het uit welk alternatief voor verwarmen met aardgas in uw buurt beschikbaar komt. 
In het Klimaatakkoord is afgesproken dat we stap voor stap van het aardgas af gaan. 

Het uitgangspunt is dat dit voor bewoners zoveel mogelijk woonlastenneutraal gebeurt. Dat betekent dat u als bewoner per maand niet meer gaat betalen voor de woonlasten dan dat u nu doet. 
Het is de bedoeling dat de investering in verduurzaming betaald kan worden uit de opbrengst van een lagere energierekening. Er worden steeds meer manieren ontwikkeld om het voor iedereen mogelijk te maken om deze investering te kunnen financieren, zoals bijvoorbeeld leningen die niet aan personen gebonden zijn, maar aan het gebouw en die volledig gedekt worden door de besparing die het oplevert. Meer over mogelijke financiering kunt u lezen op het REL.

Meer informatie over de kosten en financiering van de overstap is te vinden op: 

15. Hoe wordt u als inwoner geholpen met het financieren van het aardgasvrij maken van hun woning?

Er zijn verschillende subsidies en financieringsmogelijkheden beschikbaar. Een overzicht van alle regelingen vindt u op de website van het Regionaal Energieloket of op Energiesubsidiewijzer.nl. 

C. Planning 

1. Wanneer is duidelijk welke techniek in uw wijk wordt toegepast?

Het is nog niet bekend welke techniek in welke wijken toegepast gaat worden. Uiterlijk eind 2021 moet iedere gemeente een visie opgesteld hebben waarin de te nemen stappen tot 2030 staan om woningen en gebouwen voor het bereiden op alternatieven voor aardgas. 

Voor de wijken die als eerste in aanmerking komen, wordt in de visie duidelijk welke alternatieven voor aardgas daar zijn. De keuze hangt onder andere af van de technische mogelijkheden in de buurt, de kosten en de wensen van de bewoners.

Voor zover dat kan, geven we ook een doorkijk naar de planning voor 2050 en mogelijke alternatieven voor alle wijken. Als de visie eind 2021 klaar is weten we in grote lijnen op welke manier en in welke volgorde gemeente gasvrij kunnen maken. En dan weten we welke vervanger voor aardgas we kunnen verwachten voor grote delen van de gemeente. Vanuit deze visie worden de plannen verder uitgewerkt.

2. Hoe wordt de wijkindeling gemaakt? 

Als basis wordt uitgegaan van de wijkindeling zoals het CBS die gebruikt. Maar voor de transitievisie warmte kijken we verder naar een logische indeling van gebieden. Dat heeft bijvoorbeeld met bouwjaren van woningen en het type woningen te maken. 

3. Is het al bekend welke wijken als eerste aan de beurt zijn?

Het is nog niet bekend welke welke wijken als eerste in aanmerking komen. Uiterlijk eind 2021 moet iedere gemeente een visie opgesteld hebben waarin de te nemen stappen tot 2030 staan om woningen en gebouwen voor het bereiden op alternatieven voor aardgas. Voor zover dat kan, geven we ook een doorkijk naar de planning voor 2050 en mogelijke alternatieven voor alle wijken. Als de visie eind 2021 klaar is weten we in grote lijnen op welke manier en in welke volgorde gemeente gasvrij kunnen maken. Vanuit deze visie worden de plannen verder uitgewerkt.

D. Hoe gaan we over op alternatieve aardgasvrije warmtenetten

1. Welke alternatieven voor aardgas zijn er voor mijn gemeente?

Er zijn verschillende alternatieven voor aardgas: 

Het uitgangspunt is dat het alternatief voor aardgas betrouwbaar is. Het is belangrijk dat woningen en gebouwen nog steeds goed, veilig en comfortabel verwarmd kunnen worden. Bij het zoeken naar een goed alternatief voor aardgas is de betrouwbaarheid van de alternatieven een belangrijk onderwerp. Op dit moment is de gemeente alle alternatieven aan het onderzoeken. In de visie nemen we op welke alternatieven het meest kansrijk zijn. Vanuit deze visie worden de plannen verder uitgewerkt.

2. Wat betekent de isolatiewaarde van uw woning voor de warmteoplossing? 

De isolatiewaarde van uw woning heeft invloed op de toepasbaarheid van een warmteoplossing. Voor een warmtepomp of warmtenet met een lage temperatuur is het vereist dat uw woning vergaand geïsoleerd is. Warmtenetten met hogere temperaturen of duurzame gassen kunnen ook in woningen met een minder goede isolatie toegepast worden. In alle gevallen geldt dat een hogere isolatiewaarde beter is. Een hogere isolatiewaarde betekent dat er minder energie nodig is en dat uw woning ook gemakkelijker verwarmd kan worden. Hiermee bespaart u weer op de energiekosten.  

3. Welke warmtebronnen worden gebruikt voor warmtenetten? 

Er kunnen verschillende soorten warmtebronnen gebruikt worden voor warmtenetten. Voorbeelden zijn restwarmte uit de industrie, restwarmte uit datacenters, geothermie, warmte uit oppervlaktewater en warmte uit rioolwater.

4. Hoe worden warmtenetten betaalbaar gemaakt?

De kosten voor een warmtenet zijn van veel factoren afhankelijk. Enkele factoren die positief werken op de haalbaarheid en betaalbaarheid van warmtenetten zijn:

  • Een groter aantal woningen en bedrijven die aangesloten worden;
  • Een kleine afstand tot de warmtebron, waardoor er minder leidingverliezen zijn;
  • Een lagere kostprijs voor de productie van warmte, bijvoorbeeld door het gebruik van restwarmte van de industrie;

Het uitgangspunt is en blijft dat het alternatief voor aardgas betaalbaar/ woonlastenneutraal moet zijn. 

5. Is groengas een potentieel alternatief voor aardgas?

Duurzame gassen zijn potentiële vervangers van aardgas. Groengas is slechts zeer beperkt beschikbaar, waardoor het niet mogelijk is om alle huizen te verwarmen met groengas.

6. Is waterstof een potentiële vervanger voor aardgas?

Duurzame gassen zijn potentiële vervangers van aardgas. Waterstof is een duurzaam gas als dit duurzaam is geproduceerd. Een voordeel is dat de huidige aardgasleidingen mogelijk gebruikt kunnen worden voor het transporteren van waterstof. Een nadeel van waterstof is dat het geen grondstof is en het eerst geproduceerd moet worden. Op dit moment is waterstof niet op grote schaal beschikbaar. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft aangegeven dat waterstof mogelijk pas vanaf 2040 op grote schaal beschikbaar komt. Het is de verwachting dat een groot deel van het waterstof door de industrie gebruikt zal worden. Het is nog onzeker of en zo ja, hoeveel waterstof er beschikbaar komt voor de verwarming van woningen en gebouwen. Dit zal niet voldoende zijn om het aardgas volledig te vervangen door waterstof. 

7. Wordt het bestaande gasnet gebruikt?

Groengas en waterstof kunnen theoretisch gebruik maken van het bestaande gasnet. Maar het is onwaarschijnlijk dat dit op grote schaal toegepast kan worden (zie eerdere antwoorden). Indien er andere alternatieven gerealiseerd worden, zoals warmtepompen en warmtenetten, zal het gasnet niet meer gebruikt worden.

8. Is een warmtepomp een potentieel alternatief voor aardgas? 

Ja. Een warmtepomp verbruikt geen aardgas maar elektriciteit. Zeker als die elektriciteit duurzaam wordt geproduceerd, helpt een warmtepomp  mee om de CO2-uitstoot fors te verminderen.. Ook met een hybride warmtepomp die nog deels aardgas verbruikt, kan veel CO2 bespaard worden. Een ander voordeel van een warmtepomp is dat de temperatuur in huis redelijk constant blijft. Bij een warmtepomp die gebruik maakt van warmte uit de bodem kan er zelfs ook energiezuinig gekoeld worden.

Een warmtepomp heeft ook nadelen. Een warmtepomp heeft een hoge aanschafprijs en neemt meer ruimte in beslag dan een cv-ketel. Daarnaast moet een woning goed geïsoleerd zijn om een warmtepomp toe te kunnen passen. Bij een hybride warmtepomp hoeft een woning minder goed geïsoleerd te zijn, maar ook dan heeft een betere isolatie de voorkeur. Op de website van milieu centraal is meer hierover te vinden: MilieuCentraal.nl

9. Is het elektriciteitsnet wel geschikt om van het aardgas te gaan?

Eén van de mogelijke alternatieven voor aardgas is een warmtepomp. Een warmtepomp verbruikt elektriciteit in plaats van gas. Inzetten op warmtepompen brengt uitdagingen met zich mee. Op dit moment is het elektriciteitsnet nog niet overal in Nederland geschikt voor grootschalige inzet van warmtepompen. 

10. Hoe wordt het tapwater verwarmd?

Uw tapwater (de kraan in de keuken of badkamer) wordt nu in de meeste gevallen met behulp van aardgas of stadsverwarming op temperatuur gebracht. Met de komst van aardgasvrije alternatieven kan tapwater verwarmd worden met behulp van elektriciteit (bijvoorbeeld een (hybride) warmtepomp of boiler), duurzaam gas of stadsverwarming.

11. Wordt geothermie onderzocht?

In de regio zijn aanvragen voor vergunningen gedaan voor het onderzoeken van de potentie van geothermie. Dit betekent dat er in de toekomst proefboringen plaats zullen vinden om potentiële geothermiebronnen te zoeken. Voor deze eerste visie zullen de uitkomsten hiervan niet op tijd zijn, maar in een volgende versie zullen deze zeker betrokken kunnen worden. 

12. Kan kernenergie een oplossing bieden?

Met behulp van kernenergie kan elektriciteit opgewekt worden. De afvalwarmte kan in theorie worden gebruikt voor een warmtenet. In de praktijk is dat lastig, aangezien centrales omwille van de veiligheid juist ver van dichtbevolkte gebieden worden gebouwd. Transport van warmte over grote afstanden is duur en bovendien gaat daarbij veel warmte verloren. 

De gemeente gaat niet in op de landelijke discussie of het opwekken van elektra met kernenergie wenselijk is. 

13. Hoe is de warmtetransitie opgenomen in de jaarbegroting?

Nu is de transitie nog niet opgenomen in de begroting. Op het moment dat de visie vastgesteld wordt in de gemeenteraad, wordt meteen geld gereserveerd voor de komende jaren om aan de slag te gaan met de transitie.