Meting luchtkwaliteit 2024

Gedurende een groot aantal jaren verricht de GGD Amsterdam, afdeling Luchtkwaliteit, luchtmetingen op diverse plaatsen in de gemeente. Ook in 2024 heeft de GGD Amsterdam luchtmetingen uitgevoerd op diverse plaatsen in de gemeente. Daarbij ging het om stikstofdioxide (NO2). Dit vormt samen met fijnstof een belangrijke graadmeter voor de luchtkwaliteit en legt een directe relatie met de uitstoot van uitlaatgassen.

Er is gemeten nabij snelwegen, langs drukke lokale wegen en op achtergrondlocaties (weinig/geen invloed verkeer). Door de verschillende meetplekken ontstaat een goed beeld van de luchtkwaliteit in de hele gemeente. Zowel in Ouderkerk aan de Amstel als in Duivendrecht bleven de gemeten concentraties stikstofdioxide (NO2) ver beneden de nu geldende wettelijke grenswaarde. 

Palmesbuisjes

Alweer enige jaren verzorgt de GGD Amsterdam luchtmetingen in onze gemeente. Dat gebeurt met een relatief eenvoudige en goedkope methode, namelijk met behulp van een Palmesbuisje. Dat is een glazen buisje van ongeveer 7 cm lang dat aan een lichtmast of paal van een verkeersbord hangt. In het buisje zit een gaasje met een chemische stof die NO2 kan binden. Door het buisje enkele weken buiten op te hangen, verzamelt de vervuilende stof zich in de chemische stof. Het gaasje wordt iedere vier weken vervangen en geanalyseerd in een laboratorium. Stikstofdioxide (NO2) is samen met fijnstof een belangrijk indicator voor de luchtkwaliteit en legt een directe relatie met verkeersemissies. 

GGD Meetnet

De keuze voor de GGD Amsterdam is belangrijk vanwege de specifieke expertise op het gebied van gezondheid maar ook luchtmetingen. De GGD beheert namelijk een groot meetnet. Niet alleen met Palmesbuisjes (onder andere in Amsterdam, Amstelveen, Diemen, Haarlem en Ouder-Amstel) maar ook met vaste meetstations die real time meten. Dat gebeurt met geijkte meetapparatuur. De meetresultaten van die meetstations worden vergeleken met die in Ouder-Amstel. Zo worden als het ware onze metingen (met een simpelere methodiek) gekalibreerd en wordt de validatie van onze meetresultaten gewaarborgd. De GGD Amsterdam is daarnaast ook onze onafhankelijke adviseur bij gezondheidsvragen vanuit de inwoners en gemeente. 

Meetresultaten

In Ouderkerk aan de Amstel is op 16 locaties gemeten. De jaargemiddelde NO2 concentratie bedroeg afgerond 15 µg/m3. In Duivendrecht is op 12 locaties gemeten met een jaargemiddelde NO2 concentratie van afgerond 16 µg/m3. Zowel in Ouderkerk aan de Amstel als in Duivendrecht bleven de gemeten NO2 concentraties in 2024 (ver) beneden de nu geldende grenswaarde van 40 µg/m3. De World Health Organization (WHO) gebruikt sinds 2021 nieuwe advieswaarden. Die is voor NO2 bijgesteld naar 10 µg/m3 (was 40 µg/m3). Momenteel werkt de Europese Commissie aan voorstellen tot aanscherping van de normen voor luchtkwaliteit. Dit zal op termijn gevolgen hebben voor onze nationale wetgeving op het gebied van luchtkwaliteit en gezondheid.

Vergelijking meetdata

Tegelijk met de metingen in Ouder-Amstel heeft de GGD ook in Amsterdam luchtmetingen verricht met Palmesbuisjes en beheert men het vaste meetnet, onder ander voor het RIVM en de provincie. Ter vergelijking staan hieronder de meetgegevens uit Amsterdam (jaargemiddelden) weergegeven. 

	Ouderkerk (max)	Duivendrecht (max)	Amsterdam (max)
snelweg	15.0 (18,3)	16,7 (18,9)	29,8 (29,8)
lokaal verkeer	14,6 (14,8)	15,9 (17,2)	23,2 (25,1)
achtergrond	12,6 (13,4)	13,3 (13,7)	15,2 (18,2)

Afbeelding: Stikstofdioxideconcentraties (jaargemiddelden) in µg/m3 vergeleken met Amsterdam. 

Trend

Binnen het grondgebied van Ouder-Amstel bevinden zich allerlei snelwegen en (provinciale) wegen met veel verkeer. Daarnaast vinden er de nodige ruimtelijke ontwikkelingen plaats. Het is daarom belangrijk de lokale luchtkwaliteit te monitoren. Door een heel kalenderjaar te meten worden ook de meteo-effecten meegenomen. Omdat ook gedurende een reeks van jaren gemeten is, kunnen ontwikkelingen en trends gevolgd worden. Deze zijn hieronder per kern weergegeven.

Afbeelding: Trend jaargemiddelde NO2 concentratie in de afgelopen 10 jaar - Ouderkerk aan de Amstel.

 
Afbeelding: Trend jaargemiddelde NO2 concentratie in de afgelopen 10 jaar - Duivendrecht.

Meteorologie

Omdat een heel kalenderjaar is gemeten zijn ook de meteo-effecten meegenomen. Het weer heeft namelijk een grote invloed op de luchtkwaliteit. De lucht wordt bijvoorbeeld schoner als het veel waait uit westelijke richting en als het regent. Is het langere tijd droog en is er weinig wind vanuit het (zuid)oosten, dan wordt de lucht viezer. De windrichting, windsnelheid en de hoeveelheid neerslag en zon-uren zijn dus van belang. De weersomstandigheden variëren van jaar tot jaar en dit heeft een belangrijke invloed op de luchtkwaliteit.

Het jaar 2024 was, net als 2023, een zeer nat jaar. 2024 was samen met 2023 ook het warmste jaar sinds het begin van de KNMI-meetreeksen in 1901. In vergelijking met 2023 waaide het in 2024 iets minder hard, maar even hard als gemiddeld in de voor-gaande 10 jaar. Ten opzichte van 2023 kwam de wind iets vaker uit zuidelijke richting en iets minder vaak uit noordelijke richting. Al met al waren deze weersomstandigheden in 2024, net als die in 2023, relatief gunstig voor de luchtkwaliteit.

	Meetperiode 2024	Meetperiode 2023	Langjarig gemiddelde 2014-2023
Gemiddelde temperatuur in ºC	12,0	12,0	11,4
Totale hoeveelheid neerslag (mm)	1046,2	1094,1	857,3
Gemiddelde windsnelheid (m/s)	4,9	5,2	4,9
% noordenwind (320-40 °)	13,6	17,6	16,3
% oostenwind (50-130°)	19,6	18,2	19,7
% zuidenwind (140-220°)	35,1	31,3	32,9
% westenwind (230-310°)	30,3	29,1	29,4
% windstil/variabel	1,4	1,3	1,7

Meteorologie tijdens de meetperiode en in vergelijking met het langjarig gemiddelde (2014-2023). Alle meetgegevens zijn afkomstig van KNMI station Schiphol.

Kaart meetlocaties 

Hieronder staan alle meetlocaties aangegeven. De kleuren houden verband met de plek van de meting (snelweg, lokaal verkeer of achtergrond).

Afbeelding: Kaart meetlocaties 2024.